Ο πιο έντιμος «επικίνδυνος» άνθρωπος στην Αμερική

Με απόλυτη επιτυχία, πραγματοποιήθηκε η προβολή της δεύτερης ταινίας της σειράς «Ψέματα και αλήθειες», στο Exile Room, στην οδό Αθηνάς. Πρόκειται για το ντοκιμαντέρ «The Most Dangerous Man in America: Daniel Ellsberg and the Pentagon Papers», που πραγματεύεται ένα από τα δύο μεγαλύτερα σκάνδαλα, που ταρακούνησαν την κοινή γνώμη στις ΗΠΑ, αλλά και σε όλο τον κόσμο. Το σκάνδαλο αφορά τη διαρροή απόρρητων εγγράφων του Πενταγώνου  στη New York Times και σε άλλες 18 εφημερίδες, σχετικά με τις θηριωδίες των ΗΠΑ κατά τη διάρκεια του πολέμου στο Βιετνάμ. Τα συγκεκριμένα απόρρητα έγγραφα αποδείκνυαν ότι ο Λευκός Οίκος εξαπάτησε τόσο τον αμερικανικό λαό όσο και τον  τύπο. Ο Daniel Ellsberg , ο άνθρωπος που έφερε το σκάνδαλο στο φως της δημοσιότητας, χαρακτηρίστηκε ως ο πιο επικίνδυνος άνθρωπος στην Αμερική, ενώ η έρευνα που διεξήγαγε αποτελεί ένα investigating reportage.

Βιετνάμ και ΗΠΑ

Ιστορικά, όλα ξεκίνησαν το 1945, όταν το Βιετνάμ κήρυξε την ανεξαρτησία του και ξεκίνησε μία σειρά από πολεμικές συγκρούσεις( εμφύλιες και μη, εναντίον Γάλλων και Αμερικανών), που διήρκησαν έως το 1976. Μία από τις πιο κρίσιμες βέβαια περιόδους θεωρείται «ο Πόλεμος στο Βιετνάμ», όπως ονομάστηκε η περίοδος 1964-1975, όπου οι ΗΠΑ. είχαν εμπλακεί σε πόλεμο με την εν λόγω χώρα. Οι αριθμοί μιλούν ξεκάθαρα για μία ανείπωτη θηριωδία.

Οι νεκροί υπολογίζονται σε 47.000 Αμερικανούς στρατιώτες, 225.000 στρατιώτες του Δημοκρατικού Στρατού του Νοτίου Βιετνάμ, 900.000 Βίετ Κονγκ και στρατιώτες του Βορείου Βιετνάμ. Σύνολο; 1.172.000 νεκροί. Επιπλέον, ας μην ξεχνάμε ότι υπήρξε και ένας μεγάλος αριθμός τραυματιών, που συμπλήρωνε την εικόνα της κτηνωδίας . 

 

Οι αμερικανικές δυνάμεις χρησιμοποίησαν εκτεταμένα χημικά όπλα και βόμβες Νάπαλμ, με αποτέλεσμα το θάνατο περισσότερων από ένα εκατομμύριο άμαχων Βιετναμέζων. Εκείνη την περίοδο, στην Αμερική επικρατούσε ένα κλίμα ηρεμίας με τον πρόεδρο Νίξον να μιλά για «έντιμη ειρήνη» και με διακηρύξεις περί ηρωισμού των Αμερικανών στρατιωτών. Μέσω της προπαγάνδας, έγιναν πολλές προσπάθειες για να πειστεί  ο λαός για τον ηρωισμό των στρατιωτών., αλλά και για το ότι οι ΗΠΑ είχαν  ειρηνικές προθέσεις.

 

Ο « πιο επικίνδυνος άνθρωπος στην Αμερική»

 

Ο « πιο επικίνδυνος άνθρωπος στην Αμερική», γεννήθηκε το 1931 στο Σικάγο. Απόφοιτος του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ , με πτυχίου στα οικονομικά συνέχισε τις σπουδές του στο Πανεπιστήμιο του Cambridge. Το 1962 μάλιστα, απέκτησε και το διδακτορικό του δίπλωμα από το Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ, αφού τελείωσε τη διπλωματική του, με θέμα : «Οι κίνδυνοι, η ασάφεια και η απόφαση» στον τομέα των οικονομικών. Η έρευνά του , που οδήγησε στην εν λόγω διπλωματική εργασία θεωρείται ως ένα ορόσημο στη θεωρία αποφάσεων και των συμπεριφορών στα οικονομικά.

Το 1959,ο Ellsberg έγινε στρατηγικός αναλυτής στη RAND Corporation και σύμβουλος στο Υπουργείο Άμυνας και το Λευκό Οίκο, με ειδίκευση στα προβλήματα της διοίκησης και του ελέγχου των πυρηνικών όπλων, στα πυρηνικά σχέδια του πολέμου και την κρίση λήψης αποφάσεων.  

Το 1964, εντάχθηκε στο Υπουργείο Άμυνας ως Ειδικός Βοηθός του Γραμματέα της Άμυνας στις εθνικές υποθέσεις ασφαλείας, John McNaughton, και μαζί άρχισαν να  εργάζονται πάνω στο θέμα της κλιμάκωσης του πολέμου στο Βιετνάμ. Ένα χρόνο αργότερα, μεταφέρθηκε για 2 χρόνια, στην πρεσβεία των ΗΠΑ στη Σαϊγκόν, για να αξιολογήσει την ειρήνευση στον τομέα.

Όταν το 1967, επέστρεψε στη RAND Corporation, ξεκίνησε να εργάζεται στην άκρως απόρρητη και μυστική μελέτη McNamara, που επικεντρωνόταν στο θέμα της λήψης  αποφάσεων των ΗΠΑ για το Βιετνάμ, 1945-1968, που αργότερα έγινε γνωστή ως «Pentagon Papers».

Και κάπως έτσι ξενικά μία νέα ιστορία, που θα αποδειχθεί σημείο αιχμής στην ιστορία των ΗΠΑ

και θα μείνει γνωστή στην υφήλιο ως ένα από τα μεγαλύτερα σκάνδαλα του κόσμου και η «διαρροή» που άλλαξε την ιστορία ενός έθνους!

«The Most Dangerous Man in America: Daniel Ellsberg and the Pentagon Papers»

Το ντοκιμαντέρ «The Most Dangerous Man in America: Daniel Ellsberg and the Pentagon Papers», περιγράφει όλη την ιστορία του Daniel Ellsberg και την ιστορία της «διαρροής» των πληροφοριών για τις θηριωδίες της Αμερικής στον πόλεμο στο  Βιετνάμ. Έχοντας ως αφετηρία τη ζωή του Daniel Ellsberg, μας εισάγει σταδιακά στο γεγονός της αποκάλυψης, στη μετέπειτα εξέλιξή του και στις συνέπειες, που είχε στη ζωή του Daniel Ellsberg και της οικογένειάς του, αλλά και στην αντίδραση της κοινής γνώμης . Καθ’όλη τη διάρκεια του ντοκιμαντέρ τόσο ο Daniel Ellsberg όσο και η οικογένειά του, αλλά και οι συνεργάτες του, μοιράζονται με το θεατή αυτή την πολύτιμη εμπειρία τους, χωρίς να διστάσουν να αποδείξουν για μία ακόμη φορά, ότι η αλήθεια στο τέλος θριαμβεύει, ακόμα και αν ο μεγαλύτερος αντίπαλός σου έχει τόση δύναμη που μπορεί να σε συνθλίψει.

Κατά τη διάρκεια του ντοκιμαντέρ, ο θεατής, πληροφορείται αναλυτικά για την πορεία ,που ακολούθησε ο  Daniel Ellsberg , για να φέρει στο φως της δημοσιότητας την αλήθεια, που ο Λευκός Οίκος έκρυβε τόσο καλά, αλλά και για τις σκέψεις και τις ανησυχίες του πρωταγωνιστή και των προσώπων που συνεργάστηκαν μαζί του. Πολλές φορές, μάλιστα τον βλέπουμε να θυμάται το παρελθόν και να συγκινείται.

 

Ο Ellsberg,  άνθρωπος με πείσμα, επιμονή, υπομονή, διαθέτοντας το χαρακτηριστικό της ευαισθητοποίησης, δεν άντεχε να γνωρίζει για τις θηριωδίες στο Βιετνάμ και να μένει άπραγος. Η σύζυγός του, Πατρίσια αναφέρει χαρακτηριστικά στο ντοκιμαντέρ : «Ήθελε να πάει εκεί να δει ο ίδιος τι συμβαίνει. Κανείς δεν τον σταματούσε»

Ο ίδιος δηλώνει: «Ήμουν σε δίλημμα. Δεν ήξερα αν έπρεπε να πω τι συμβαίνει πραγματικά στο Βιετνάμ. Σκεφτόμουν ποια θα ήταν η διαφορά.» Όμως, δε μένει μόνο εδώ! «Ήθελα να πω την αλήθεια. Να δώσω ένα τέλος στο ψέμα και να αναδείξω την αλήθεια για τον πόλεμο. Αναρωτιόμουν τι θα έλεγαν οι άλλοι αν ήξεραν όσο ήξερα εγώ».

«Οι Πρόεδροι συνέχιζαν να ψεύδονται. Η χώρα είχε ήδη βιώσει τα εγκλήματα των προηγούμενων 4 προέδρων. Ο Νίξον και αυτός με τη σειρά του ήρθε να κάνει το ίδιο. Σκεφτόμουν πως είναι εθνική υποταγή να σταματήσει αυτή η δολοφονία»

Ο Έλσμπεργκ σκεφτόταν συνεχώς τι θα γίνει αν αποκαλύψει όσα ήξερε. Έτσι, αποφάσισε να μην είναι μέρος αυτού του «απάνθρωπου συστήματος», όπως ό ίδιος το χαρακτήριζε. Και πράγματι δε σιώπησε!  Το 1969 φωτοτύπησε 7.000 σελίδες που περιείχαν σημαντικά μυστικά και τις έδωσε στην επιτροπή της Γερουσίας, στον Γερουσιαστή Φόρμπρεϊτ. Ο Γερουσιαστής του  είπε ότι θα τις δημοσιοποιούσε αλλά επέλεξε να μην το κάνει από φόβο προς την κυβέρνηση του Νίξον. Ο Ellsberg πίστευε ότι ο Νίξον όπως και οι προκάτοχοί του, ψεύδονταν και θα οδηγούσε τη χώρα σε έναν παρατεταμένο πόλεμο.

Πολλές φορές, σκεφτόταν τις συνέπειες των πράξεών του και φοβόταν για το αύριο. «Πώς μπορώ να βοηθήσω να σταματήσει αυτός ο πόλεμος αν δεν είμαι έτοιμος να πάω στην φυλακή σαν κι αυτούς;» αναρωτιόταν. Ο ίδιος περίμενε ότι όταν αυτές οι σελίδες δημοσιευτούν, θα πάει στην φυλακή για την υπόλοιπη ζωή του. Ο Φόρμπρεϊτ, όμως δεν τις αποκάλυψε ούτε και οι υπόλοιποι Γερουσιαστές στους οποίους τις έδωσε. Τι άλλο του έμενε να κάνει;

Η επόμενή του κίνηση ήταν να στραφεί προς τις εφημερίδες. Αρχικά τις έδωσε στη ‘New York Times’ (1971)αλλά της απαγόρευσαν να τις δημοσιεύει. «Αυτό απαγορεύεται σύμφωνα με την πρώτη τροπολογία. Αλλά ο Νίξον το έκανε», δηλώνει ο Έλσμπεργκ. Μετά απευθύνθηκε στην  Washington Post, η οποία τις εκτύπωσε , αλλά δύο μέρες αργότερα της το απαγόρεψαν. Ο Έλσμπεργκ δεν πτοήθηκε, αλλά έδωσε τις 7000 σελίδες σε 17 εφημερίδες!. «Μία εφημερίδα μετά την άλλη τις δημοσίευε, παρά το γεγονός ότι ο Πρόεδρος και ο Γενικός Εισαγγελέας έλεγαν ότι αυτό ήταν προδοσία. Ότι έβαζαν σε κίνδυνο την εθνική μας ασφάλεια, ότι δεν πρέπει να το κάνουν. Αλλά αυτοί χρησιμοποίησαν την δική τους κρίση, διάβασαν τις σελίδες και έκριναν ότι ο Αμερικανικός λαός αξίζει να τα γνωρίζει αυτά και έτσι τις δημοσίευσαν. Το Ανώτατο Δικαστήριο τελικά απέρριψε τις προσφυγές κι έτσι ήταν ελεύθεροι να τις δημοσιεύσουν», δηλώνει στις συνεντεύξεις του. Ο Νίξον με τη σειρά του , χαρακτήρισε όλη την υπόθεση, ως μία επίθεση προς την κυβέρνηση.

Λίγες μέρες αργότερα, ο Έλσμπεργκ συνελήφθη από τις αρχές με 12 κατηγορίες και πιθανή ποινή φυλάκισης τα 115 χρόνια! Και πάλι δεν πτοήθηκε! Πάλεψε γιατί ήξερε καλά ότι έκανε το σωστό. Μετά από πολύμηνες δικαστικές διαμάχες αποφυλακίστηκε το 1973. Ο ίδιος δηλώνει για την περιπέτειά του «Το ρίσκο είναι να μάθεις κάτι που δεν θέλεις και δε μπορείς να το κρατήσεις κρυφό» . Στο τέλος της δίκης του, το Κογκρέσο αποφάσισε πάψει τη χρηματοδότηση του πολέμου στο Βιετνάμ.

Το 1974 ο Νίξον παραιτήθηκε από το αξίωμά του. Εννέα μήνες αργότερα ο πόλεμος έληξε, έχοντας αφήσει τα σημάδια του τόσο στο Βιετνάμ όσο και στις οικογένειες των Αμερικανών στρατιωτών που χάθηκαν.

Ο Ντάνιελ Έλσμπεργκ, με τις πράξεις του, απέδειξε ότι στη μάχη ψέματος και αλήθειας, η αλήθεια , παρά τις αντίξοες συνθήκες , που ενδέχεται να προκύψουν, στο τέλος υπερτερεί. Ακόμα μέχρι και σήμερα, παραμένει ένα παράδειγμα προς μίμηση για όλους τους Αμερικανούς, για το ήθος και την αξιοπρέπεια, που επέδειξε. Έγραψε με το δικό του τρόπο ένα μέρος της ιστορίας της χώρας του, αλλά και της παγκόσμιας ιστορίας, στην οποία θα μείνει γνωστός ως «Ο πιο επικίνδυνος άνθρωπος στην Αμερική». Αλήθεια ή ψέμα; Φως ή μυστικότητα; Δύο αντιμαχόμενα ζεύγη, που σε περιπτώσεις ατόμων σαν τον Έλσμπεργκ, το αποτέλεσμα γράφεται από την αρχή.