Όψεις σύγχρονης λειτουργίας των Μέσων Ενημέρωσης στο πρώιμο κείμενο του Νιρβάνα

Το Έγκλημα του Ψυχικού και οι λειτουργίες της σύγχρονης δημοσιογραφίας

Το « Έγκλημα του Ψυχικού» γράφτηκε το 1928 και αποτελεί το πρώτο ελληνικό αστυνομικό μυθιστόρημα, δημιούργημα του μεγάλου Έλληνα λογοτέχνη Πέτρου Κ. Αποστολίδη, κατά κόσμο Παύλου Νιρβάνα. Σύμφωνα με την υπόθεση του μυθιστορήματος, ο Νίκος Μολοχάνθης, αποφασίζει να αναλάβει την ευθύνη για το έγκλημα που έγινε στο Ψυχικό, για τη στυγερή δολοφονία μίας νεαρής κοπέλας αγνώστων στοιχείων, χωρίς ο ίδιος να ευθύνεται για αυτό. Μαγεμένος από τις αστυνομικές υποθέσεις και την στάση του Τύπου προς αυτές, στήνει το σχέδιό του τόσο καλά, ώστε κανείς να μην αμφιβάλει για την «ενοχή του», με σκοπό λίγα λεπτά δημοσιότητας. Πράγματι, καταφέρνει να πετύχει το στόχο του, μόνο που η μαγεία που τόσο πολύ λαχταρά θα χαθεί τόσο σύντομα, ώσπου τελικά ο ήρωας θα ξυπνήσει από το «όνειρο» που δημιούργησε, για να αντιμετωπίσει τη σκληρή πραγματικότητα

 

Ίσως αναρωτηθείτε, τι σχέση έχει ένα αστυνομικό μυθιστόρημα με τη λειτουργία του τύπου στη σύγχρονη εποχή. Η απάντηση, όμως είναι πολύ απλή. Τα κείμενο του Νιρβάνα παρουσιάζει πολλά χαρακτηριστικά της Νέας δημοσιογραφίας, αλλά επίσης μας δίνει την εικόνα του Τύπου εκείνης της περιόδου, η στάση του οποίου διαφέρει ελάχιστα έως και καθόλου με την εικόνα του Τύπου στη σημερινή εποχή. Μέσω λοιπόν, αυτού του προφητικού και συνάμα διαχρονικού κειμένου, θα δούμε αναλυτικά, κεφάλαιο κεφάλαιο την εικόνα του Τύπου του σήμερα στο πρώιμο κείμενο του Νιρβάνα.

Στον πρόλογο του κειμένου(σελίδες 19-22), ο Νιρβάνας, μας εισάγει στο θέμα του εγκλήματος, ενώ παράλληλα μεταφέρει και τον τρόπο που παρουσιάστηκε από τις εφημερίδες της εποχής. Αρχικά, παραβάλλεται η είδηση όπως εμφανίστηκε σε εφημερίδα της εποχής. Στη συνέχεια, ο συγγραφέας δε διστάζει να περιγράψει την είδηση με κάποια από τα χαρακτηριστικά που παρουσιάστηκε όπως οι «ωραίες περιγραφές» και οι «διαφωτιστικές συνεντεύξεις», αλλά και το ότι «το ωραίο και συναρπαστικό κείμενον ακολουθούσαν και οι σχετικές φωτογραφίες». Παράλληλα, κρίνει το άρθρο – ρεπορτάζ πολύ διαφωτιστικό, αν και κάποια σημεία της υπόθεσης παραμένουν ακόμα σκοτεινά. Παρακάτω στη σελίδα 22 στην παράγραφο «Με όλη τη βεβαιότητα που είχαν οι αρχές…εκφυλισμού», μπορούμε να παρατηρήσουμε χωρίς κανένα δισταγμό ότι οι δημοσιογράφοι, μεγένθυναν το θέμα της σύλληψης κάποιων αθώων, που η αστυνομία έκρινε για κάποιο λόγω ύποπτους, αναφέροντας μάλιστα ότι είχαν στίγματα εκφυλισμού. Έτσι, το έγκλημα του Ψυχικού μέσω των εφημερίδων γίνεται το θέμα κοινής ομιλίας, το θέμα που απασχολεί όσο τίποτε άλλο την κοινή γνώμη, με τους ρεπόρτερ να εκμεταλλεύονται απροκάλυπτα το γεγονός δίχως κανένα ενδοιασμό. Αυτό λοιπόν , είναι και μία από τις λειτουργίες του τύπου σήμερα: να κατευθύνει την κοινή γνώμη και να οξύνει την περιέργεια του αναγνωστικού κοινού, με στόχο το ρεπορτάζ αφενός, και αφετέρου να αυξήσουν τις πωλήσεις των φύλλων τους.

Ένας από τους ανθρώπους, που θα γοητευτεί από την παρουσίαση του θέματος είναι και ο Νίκος Μολοχάνθης, όπου στο κεφάλαιο Ι(σελίδες 23-26) τον βλέπουμε να παρατηρεί στενά το έγκλημα μέσω των εφημερίδων. Αρκετά σύντομα, το έγκλημα θα περάσει σε δεύτερη μοίρα(μόλις λίγες μέρες μετά την αποκάλυψή του ) με τον κόσμο να χάνει το ενδιαφέρον του προς αυτό, μιας και δεν υπάρχει νεότερο για την υπόθεση και νέα γεγονότα να προσεγγίζουν το ενδιαφέρον του. Αυτό είναι λοιπόν, μία δεύτερη όψη του τύπου του χθες αλλά και του σήμερα, με το αναγνωστικό κοινό των εφημερίδων, να χάνει τον ενδιαφέρον του προς ένα θέμα, όταν πια αυτό, πλέον δεν έχει να τους πει κάτι καινούριο.

Αλλά η υπόθεση δεν σταματά εδώ. Στο κεφάλαιο ΙΙ(σελίδες 27-34), θα δούμε τον Νίκο Μολοχάνθη, να σκαρφίζεται ένας μεγαλοφυές σχέδιο, έχοντας ως βοηθό το φίλο του Στέφανο, που πρόκειται να μας απασχολήσει ιδιαίτερα αργότερα με τις πράξεις του. Ο Νίκος Μολοχάνθης, έχοντας απογοητευτεί από την αποσιώπηση του θέματος του εγκλήματος του Ψυχικού, αποφασίζει να εκμεταλλευτεί το θέμα και να γίνει ο «ένοχος» στο έγκλημα με σκοπό τη δημοσιότητα, που θα πάρει το θέμα, αλλά και το θαυμασμό των γυναικών γύρω από το όνομά του(σελ.29 «Είχε συλλάβει…θα τον θαύμαζαν σαν ήρωα»). Αν και διστακτικός στην αρχή περίμενε ένα μήνα μήπως μετά υπάρξει κάποια εξέλιξη στο θέμα, αλλά τίποτα. Έτσι, λοιπόν αφού ο Νίκος πει το σχέδιο του στο Στέφανο, και εκείνος με τη σειρά του δεχθεί να το εφαρμόσουν μαζί, θα αρχίσει να πλάθει τις λεπτομέρειες του εγκλήματος με το Στέφανο.(Κεφάλαιο ΙΙΙ σελίδες 35-42)Και από τις λεπτομέρειες, ο Νίκος θα περάσει στα πειστήρια της ενοχής του, επιθυμώντας να προσφέρει, όπως γράφει ο Νιρβάνας, «ένα γαργαλιστικό θέμα» για τις εφημερίδες. Αποφασίζει, τότε να δηλώνει συνεχώς αθώος, για να παραμείνει ο μύθος του όσο το δυνατόν περισσότερο στις εφημερίδες, με τους δύο φίλους να σχεδιάζουν τις τελευταίες λεπτομέρειες.(Κεφάλαιο ΙV)

O Νίκος μετά από επίμονες προσπάθειες θα πετύχει τη σύλληψή του. Το έγκλημα θα ξαναέρχεται στο προσκήνιο και οι εφημερίδες οργιάζουν με τις νέες εξελίξεις(Κεφάλαιο V). Στο κεφάλαιο 6, ο Νίκος οδηγείται στις φυλακές όπου τον περιμένουν οι θαυμάστριές του και νιώθει κάποιου είδους ικανοποίηση μιας και το σχέδιό του, αρχίζει να

πραγματοποιείται κατά γράμμα. Σε αυτό βέβαια, βοηθούν και οι εφημερίδες, που όπως και στη σημερινή εποχή, έχοντας υποχρέωση απέναντι στην αλήθεια μεταδίδουν όσο πιο γρήγορα γίνεται τις ειδήσεις που απασχολούν και ενδιαφέρουν ιδιαιτέρως την κοινή γνώμη.

Στις σελίδες 60- 69, ο αναγνώστης μπορεί να παρατηρήσει τα ήθη και τα έθιμα των κρατουμένων στις φυλακές, με την άφιξη ενός νέου συγκρατούμενου, με λεπτομερείς περιγραφές του τόπου, του χαρακτήρα των κρατουμένων, των αντιδράσεών τους με την άφιξη του Μολοχάνθη. Επιπλέον, μπορούμε να παρατηρήσουμε ξεκάθαρα τα συναισθήματα και την αντίδραση του ήρωα προς την εικόνα του νέου περιβάλλοντος, που μόλις αντικρίζει μπροστά του. Λίγο αργότερα, κάνουν την εμφάνισή τους στη φυλακή και οι δημοσιογράφοι για να πάρουν συνέντευξη από το Μολοχάνθη, δίνοντας φως τις νέες εξελίξεις, που προέκυψαν, σχετικά με το έγκλημα στο Ψυχικό. Ο δεσμοφύλακας, μεταφέρει το Μολοχάνθη, από το κελί του, στους δημοσιογράφους και αφού πάνε σε ένα μικρό γραφειάκι, οι δημοσιογράφοι θα αρχίσουν να απευθύνουν στον υποτιθέμενο ένοχο ερωτήσεις για το έγκλημα, που φαινομενικά διέπραξε.

Κατά τη διάρκεια της συνέντευξης, ο Νίκος Μολοχάνθης σε οποιαδήποτε ερώτηση του υπέβαλαν οι δημοσιογράφοι σχετικά με το έγκλημα, απαντούσε συνεχώς «Δεν γνωρίζω.». Οι δημοσιογράφοι τον παρότρυναν να απαντήσει στις ερωτήσεις τους, προβάλλοντας το επιχείρημα, ότι ο Τύπος, θα μπορούσε να ελαφρύνει κάπως τη θέση του, τονίζοντας τα επιχειρήματα, που τον ώθησαν να διαπράξει το αποτρόπαιο έγκλημα. Ο Μολοχάνθης, όμως, έμενε ανένδοτος στη θέση του και συνέχιζε να απαντά αρνητικά. Στις μόνες ερωτήσεις, που απάντησε χωρίς δισταγμό ήταν αυτές που ήταν σχετικές με τη ζωή του και την καταγωγή του. Με αυτό τον τρόπο, ο Μολοχάνθης, έδωσε στους δημοσιογράφους τη δυνατότητα , η φαντασία τους να καλπάσει ελεύθερα. Έτσι, οι δημοσιογράφοι σύντομα αποχωρούν. Αλλά τίποτα δε σταματά εδώ. Λίγο αργότερα, η συγκίνηση του Μολοχάνθη, θα είναι εμφανής στη θέα των θαυμαστριών του, οι οποίες τον έχουν θεοποιήσει ως έναν ήρωα. Άραγε κατά πόσο συνέβαλαν σε αυτό τα μέσα ενημέρωσης, τα οποία, πολλές φορές τόσο στη σημερινή εποχή, όσο και στο παρελθόν, ωραιοποιούν τις «εικόνες» - ειδήσεις που παρουσιάζουν στο κοινό τους;

Πλέον ο Νίκος Μολοχάνθης έχει γίνει το κύριο θέμα που απασχολεί την ελληνική κοινωνία. Αν και θεωρείτο εγκληματίας, ο αριθμός των θαυμαστριών του, αυξανόταν όλο και περισσότερο. Μία από αυτές τις θαυμάστριες και μάλιστα από τις πρώτες, ήταν και η Λίνα Αρεάνη, κόρη πολιτευόμενου με μεγάλη ισχύ στην ελληνική κοινωνία. Ο Νίκος αποτελούσε θέμα συζήτησης για αυτές και τις φιλενάδες της. Μάλιστα, η κοπέλα, δε διστάζει να ιδρύσει μία μυστική εταιρεία υποστηρικτριών του Νίκου Μολοχάνθη, που θα τον στηρίζει και θα προσπαθήσει να τον ελευθερώσει ή εν τέλει να τον φυγαδεύσει.(ΚεφάλαιοVΙΙ ). Η Λίνα στην εποχή του Μολοχάνθη, αποτελεί την κάθε Λίνα της σημερινής εποχής και θα μπορούσα να πω ότι κατά την άποψή μου συμβολίζει το κοινό των Μέσων Ενημέρωσης του χθες και του σήμερα, που επηρεάζεται άμεσα από τα λεγόμενα των εφημερίδων και την εικόνα που στήνουν, γύρω από ένα πρόσωπο, που άλλες φορές, οι δημοσιογράφοι, πάντα υποχρεωμένοι στη συνείδησή τους είτε θα το ευνοήσουν αφάνταστα, είτε θα το μειώσουν.

Στο κεφάλαιο VΙΙΙ, ο συγγραφέας, βάζει το Μολοχάνθη να διηγηθεί στη Λίνα με κάθε λεπτομέρεια το έγκλημα του Ψυχικού και η κοπέλα, ικανοποιείται πλήρως από όσα ακούει και συναρπάζεται από τα λεγόμενα του αντικειμένου του θαυμασμού της. Εν τω μεταξύ, οι εφημερίδες ακολουθώντας το γνωστό κανόνα του να πάψουν να γράφουν για το θέμα, εφόσον δεν υπάρχουν εξελίξεις που να κινητοποιούν και να αφυπνίζουν την κοινή γνώμη, αρχίζουν να ξεχνούν τον υπέρτατα ευνοημένο ειδησεογραφικά ήρωά μας. Για το λόγο αυτό, αποφασίζει να πυροδοτήσει ξανά τον ενδιαφέρον των εφημερίδων και της κοινής γνώμης. Έτσι, ακούγοντας τη συμβουλή της Λίνας, ομολογεί το έγκλημα και με αυτόν τον τρόπο, γίνεται ξανά ο άνθρωπος της ημέρας. Αυτή τη φορά,

ακόμα και οι χρονογράφοι, του αποδίδουν τιμές τραγικού ήρωα. Επομένως, για μία κόμη φορά τα μέσα ασχολούνται μαζί του και προσμένουν όλο και περισσότερο καυστικές λεπτομέρειες, που θα τινάξουν τις πωλήσεις των φύλλων τους στα ύψη.

Από την άλλη πλευρά, μέσα σε αυτό το κλίμα ξαφνικά, ο Νίκος θα αρχίσει να αναρωτιέται για το Στέφανο, στον οποίο είχε εμπιστευτεί την περιουσία του, άλλα και τη Φρόσω, την αδερφή του Στέφανου, που τον λάτρευε. Σκέφτεται, ότι είναι η εξαφάνισή τους και ιδιαίτερα του Στέφανου ήταν παράξενη. Αυτό που φόβιζε, το Μολοχάνθη, είναι η σκέψη του ότι αν ο Στέφανος, που ήξερε για το σχέδιο, μιλούσε , τότε θα έχανε όλη τη δόξα που είχε αποκτήσει έως τώρα… Η Φρόσω, θα επισκεφτεί το Νίκο, εξαθλιωμένη ψυχικά και σωματικά και μόλις ενημερώσει το Νίκο, ότι ο Στέφανος έφυγε στο εξωτερικό ο Νίκος θα τη διώξει και θα της φερθεί με ψυχρότητα.

Όμως τίποτα δε σταματά εδώ. Ο σύλλογος, που δημιούργησε η Λίνα, χρησιμοποιεί συνέχεια τη μέθοδο της προπαγάνδας για να αυξήσει τους θαυμαστές του Μολοχάνθη(Κεφάλαιο ΙΧ). Έτσι ο Μολοχάνθης συνεχίζει να αποτελεί το θέμα της ημέρας. Η προπαγάνδα, είναι χαρακτηριστικό στοιχείο στα Μέσα μαζικής ενημέρωσης. Εδώ λειτουργεί θετικά για το Μολοχάνθη. Η Λίνα, ως πρόσωπο με πραγματική εξουσία(ο πατέρας της ασχολείται με την πολιτική και είναι πλούσιος), έχει τη δυνατότητα, να κατορθώσει να επηρεάσει τις επιλογές της μάζας- κοινωνίας μέσω της χρήσης της προπαγάνδας. Άρα και πάλι μπορούμε να διαπιστώσουμε τη σύνδεση παρελθόντος και παρόντος όσον αφορά την προπαγάνδα και την κατασκευή της συναίνεσης(που προσπαθεί να πετύχει η Λίνα, εδώ), που προϋποθέτει δράση στη δημόσια σφαίρα και την εμπλοκή των ΜΜΕ.

Εντούτοις, η φαντασία μελών της υψηλής κοινωνίας οργιάζει. Για παράδειγμα, η κυρία Μπαρκιτζόγλου, υπό το πρόσχημα της ανωνυμίας του θύματος, στήνει το δικό της σενάριο. Σύμφωνα με το σενάριό της, ο Μολοχάνθης, ήταν εραστής της κυρίας Αυλίδη. Η κόρη της αγάπησε το νεαρό και επειδή η μητέρα της φοβήθηκε ότι θα το αποκαλύψει στον πατέρα της, ο Μολοχάνθης τη σκότωσε. Εκείνη με τη σειρά της σκότωσε το σύζυγό της μόλις λίγες μέρες αφού επέστρεψε από το Παρίσι. Άρα και για αυτό ο ένοχος δε μιλά για το θύμα του. Τα λόγια της Μπακιρτζόγλου ήταν αληθοφανή και αν και υπήρχαν κάποιες αμφιβολίες, οι κυρίες της καλής κοινωνίας, στράφηκαν εναντίον του Μολοχάνθη. Η Λίνα θα μάθει για το συμβάν και θα ζητήσει από το Νίκο να αποκαλύψει το όνομα του θύματος.

Ο Νίκος(Κεφάλαιο Χ-ΧΙΙ), θα της αποκαλύψει ότι δεν ξέρει ποιο είναι το θύμα, γιατί δεν το γνωρίζει. Η κοπέλα εκνευρίζεται και χάνει εντελώς το ενδιαφέρον της για το Νίκο.

Ο    Μολοχάνθης μόλις έχασε ένα πολύ σημαντικό μέσο για την  υπόθεσή του. Ακόμα και οι δημοσιογράφοι τον έχουν εγκαταλείψει. Αργότερα, ενώ ο Μολοχάνθης, αποφασίζει να δραπετεύσει μαζί με τους συγκρατούμενούς του, τα σχέδιά του ανατρέπονται όταν ενημερώνεται από το δεσμοφύλακα ότι μεταφέρεται σε άλλες φυλακές μιας και ορίστηκε η ημερομηνία εκδίκασης της υπόθεσής του. Ωστόσο, ο ήρωάς μας θα αποφασίσει να αποκαλύψει τη φάρσα στον ανακριτή, αλλά πλέον είναι αργά. Όταν λέει την αλήθεια σε ένα δικηγόρο που τον πλησιάζει, εκείνος αν και δύσπιστος αρχικά, έπειτα τον πιστεύει και αρχίζει να τον βοηθά. Κανένας γνωστός του δεν ανταποκρίνεται στο κάλεσμά του να τον βοηθήσει.

Στο δικαστήριο, αν και θα δηλώσει αθώος, θα καταδικαστεί σε θάνατο. Στη φυλακή, κανείς δεν τον πιστεύει, ούτε ο παπάς που τον κοινωνεί. Τελικά όμως, ο αληθινός ένοχος θα εμφανιστεί και ο ήρωάς μας θα σωθεί. Όταν αποφυλακιστεί, ο μόνος άνθρωπος που θα βοηθήσει τον καταβεβλημένο Νίκο είναι η Φρόσω, που πλέον είναι περιβόητη μοδίστρα στην Αθήνα. Στο τέλος, ο Νιρβάνας μας μεταφέρει περίπου 2 μήνες αργότερα. Ο Νίκος έχει αρχίσει να αναρρώνει πλήρως και αποφασίζει μόλις βρει δουλειά να παντρευτεί τη Φρόσω, κάτι που γίνεται μέσω της Φρόσως. Ο Μολοχάνθης έχει ξεχάσει πλέον το Έγκλημα στο Ψυχικό, ενώ ο πραγματικός ένοχος αθωώθηκε για λόγους τιμής. Σε μία βόλτα στο Παλαιό Φάληρο με τη Φρόσω, απέναντι από το μαγαζάκι που είχαν καθίσει, σε

ένα τοίχο, βρισκόταν ένα κουρελιασμένο, κιτρινισμένο χαρτί, από τις μέρες της δόξας του Μολοχάνθη. Ήταν το τελευταίο κομμάτι της δόξας του, που ο αέρας το ξεκόλλησε και αυτό με τη σειρά του έπεσε στη θάλασσα. Τα κύματα, πήραν μακριά το τελευταίο κομμάτι της δόξας του Μολοχάνθη, με τρόπο παρόμοιο με την εναλλαγή των ειδήσεων της επικαιρότητας στα ΜΜΕ τόσο στην εποχή του Μολοχάνθη όσο και στη δική μας. Με τρόπο γρήγορο, άμεσο, χωρίς καθυστερήσεις, γιατί αυτό απαιτεί ο κόσμος και η υποχρέωση του δημοσιογράφου.

Ίσως αυτή η αναφορά στα γεγονότα με παράλληλη αναφορά στον τύπο του χθες και στο τι ισχύει σήμερα στα ΜΜΕ, λαμβάνοντας ως παράδειγμα την ιστορία του Μολοχάνθη, να μην είναι ο πιο πετυχημένος σχεδιασμός. Παρ’ όλα αυτά, κρίνω ότι είναι πολύ βοηθητικά σε αυτά που θέλω να αναφερθώ παρακάτω.

Η εικόνα που μας δίνει μέσω του κειμένου του ο Παύλος Νιρβάνας για τον Τύπο της εποχής είναι ξεκάθαρη. Ο Τύπος ασχολείται με ότι του «επιβάλλει» η επιθυμία της κοινής γνώμης, με σκοπό να αυξήσει τις πωλήσεις των φύλλων του. Πολλές φορές μπορεί να κατευθυνθεί από πολλούς για να εξυπηρετήσει κάποια συμφέροντα(αν και αυτό είναι ενάντια στην τέταρτη αρχή της δημοσιογραφίας¹) και άλλες όχι, αλλά

και να χρησιμοποιήσει μέσω των δημοσιογράφων του την προπαγάνδα. Το πιο σημαντικό όμως, είναι ότι πολλές φορές, μπορεί να παρασύρει το αναγνωστικό κοινό με τον τρόπο που παρουσιάζει τα γεγονότα και κάποια πρόσωπα(πχ. ωραιοποίηση του Μολοχάνθη) και να φτάσει κάποιον στα άκρα για λίγη δημοσιότητα, κάτι που μπορεί να συμβεί εξίσου και σήμερα και δε συνέβαινε μόνο τότε.

Εντούτοις, κάτι που κάνει άθελά του ο Νιρβάνας στο κείμενό του, είναι να του αποδίδει, κατά την άποψή μου πάντα, κάποια χαρακτηριστικά της Νέας δημοσιογραφίας. Η Νέα Δημοσιογραφία, εμφανίζεται τη δεκαετία του 1960. Η δεκαετία του 1960 είναι ιδιαίτερα σημαντική, διότι, εκείνη τη δεκαετία, ανανεώθηκαν οι μορφές της αφήγησης και της ερμηνείας διαφόρων μορφών αφήγησης. Τα χαρακτηριστικά, που μπορώ να παρατηρήσω στο πρώιμο κείμενο του Νιρβάνα και αποτελούν όψεις της σύγχρονης δημοσιογραφίας ακολουθούν παρακάτω.

Η Νέα Δημοσιογραφία, διεκδικεί μία λογοτεχνική διάσταση, αλλά και την κριτική υποκειμενικότητα του γράφοντος. Στο «Έγκλημα του Ψυχικού», αυτό γίνεται αντιληπτό, από τα αποσπάσματα των εφημερίδων², από το σημείο, όπου ο Μολοχάνθης λέει στους δημοσιογράφους ότι δεν γνωρίζει τίποτα για το φόνο και εκείνοι του λένε ότι μπορούν να τον βοηθήσουν αν μιλήσει, από τη στάση των εφημερίδων για την ομολογία του φόνου⁴, από τις αναφορές για τις φρικιαστικές περιγραφές των εφημερίδων για το έγκλημα⁵ κ.ά

Σύμφωνα με τον Tom Wolfe και όπως αναφέρει στο βιβλίο του ⁶, η τεχνική, που παρουσιάζουν τα στάδια της Νέας Δημοσιογραφίας, έχουν δομή σεκάνς, ενώ η αφήγηση κινείται από τη μία σκηνή στην άλλη. Αυτό μπορούμε να το παρατηρήσουμε στο σύνολο του κειμένου του Νιρβάνα, μιας και το κάθε κεφάλαιο διαδραματίζεται σε ένα και μόνο τόπο και θα μπορούσε να αποτελεί μία σεκάνς.

Επιπλέον, ένα ακόμα χαρακτηριστικό, σύμφωνα με τον Tom Wolfe είναι και η πλήρης καταγραφή των διαλόγων. Οι δημοσιογράφοι στο Νιρβάνα, καταγράφουν αναλυτικά ό,τι τους αναφέρει κατά τη διάρκεια της συνέντευξης με το Μολοχάνθη.⁷ Επίσης, ας μην ξεχνάμε και τους πλήρεις διαλόγους της Λίνας με το Νίκο Μολοχάνθη, κατά τη διάρκεια της προσωπικής συνέντευξης που της έδωσε⁸.

Ένα εξίσου ιδιαίτερα σημαντικό χαρακτηριστικό της Νέας Δημοσιογραφίας κατά τον Tom Wolfe και πάλι στον τομέα της τεχνικής είναι η οπτική γωνία του τρίτου προσώπου. Με βάση αυτή την τεχνική, κάθε σκηνή μπορεί να παρουσιαστεί στον  αναγνώστη από τα μάτια ενός χαρακτήρα… Στην περίπτωση του Νιρβάνα, ο συγγραφέας, μας αφηγείται τα γεγονότα από τη στιγμή που ο Μολοχάνθης αποφασίζει να πάρει τη θέση του ενόχου για το Έγκλημα στο Ψυχικό, μέχρι και τη λύση της υπόθεσης. Θα μπορούσα να πω ότι ο Νιρβάνας στο συγκεκριμένο βιβλίο είναι ένας προγενέστερος Σταύρος Θεοδωράκης.

Επιπρόσθετα, μία ακόμη σημαντική λειτουργία της σύγχρονης δημοσιογραφίας είναι και η καταγραφή κάθε χειρονομίας, συνηθειών, τρόπων, ηθών, στυλ επίπλωσης, ένδυσης, διακόσμησης, τρόπων συμπεριφοράς απέναντι, στους ανώτερους, στους κατώτερους. Αυτό το χαρακτηριστικό, αφορά όμως όλες τις λεπτομέρειες που συνδυάζονται με ό,τι αφηγούμαστε και σχετίζονται με τη ζωή. Ουκ ολίγες φορές βλέπουμε τέτοια χαρακτηριστικά στο κείμενο του Νιρβάνα. Παραδείγματος χάρη οι συνήθειες των κρατουμένων στη φυλακή,⁹ η περιγραφή της γκαρσονιέρας της Λίνας και γενικότερα του τρόπου συμπεριφοράς της¹⁰κλπ.

Επίσης, όπως και στη Νέα Δημοσιογραφία, έτσι και στο «έγκλημα του Ψυχικού» βλέπουμε μία εικόνα της κοινωνίας από τα κάτω. Αυτό διαφαίνεται στο σημείο όπου ο Νιρβάνας αφηγείται τη σκηνή στο σπίτι της κυρίας Μπακιρτζόγλου¹¹ αλλά και στη σκηνή όπου ο Μολοχάνθης βρίσκεται στη φυλακή και περιμένει καταβεβλημένος ψυχολογικά τη στιγμή της θανάτωσής του ¹² κλπ.

Παρ’ όλα αυτά το πιο σπουδαίο επιχείρημα που αποδεικνύει το ότι πράγματι υπάρχουν όψεις λειτουργίας της σύγχρονης δημοσιογραφίας στο κείμενο του Νιρβάνα είναι το εξής: η διαφθορά που μπορεί να φέρει η δημοσιότητα. Όπως ο Μολοχάνθης, στις μέρες μας ο οποιοσδήποτε Μολοχάνθης, θα κάνει τα πάντα για λίγα λεπτά τουλάχιστον δημοσιότητας. Πολλές φορές η δημοσιότητα και η μαγεία που βλέπει ο απλός κόσμος, που υποτίθεται ότι κρύβει, μπορεί να παρασύρει τα πλήθη και γενικά να τα επηρεάσει αρνητικά. Αυτό, μπορεί να κάνει το κοινό να ξεχάσει ακόμα και τον ίδιο του το χαρακτήρα και γίνεται πιόνι των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης ή θα ήταν καλύτερα να πω μαριονέτα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα θεωρώ τα υποτιθέμενα ταλέντα της Αννίτας Πάνια, για τους ανθρώπους που πηγαίνουν στις εκπομπές της για λίγα λεπτά δημοσιότητας και λόγω κάποιων προβλημάτων τους γελοιοποιούνται πανελληνίως. Οι άνθρωποι αυτοί ξεχνούν τους εαυτούς τους και μαγεύονται από τα λίγα λεπτά που η προσοχή μας θα στραφεί προς αυτούς.¹³

Τέλος, τα ΜΜΕ, ίσως από πολλούς να θεωρούνται ένας υπέροχος κόσμος ενημέρωσης και ψυχαγωγίας. Ωστόσο, δεν πρέπει να ξεχνάμε τον εφήμερο χαρακτήρα της δημοσιότητας ώστε να μη γίνουμε ένας Μολοχάνθης, ο οποίος για λίγα λεπτά δημοσιότητας έχασε τον ίδιο του τον εαυτό. Και αυτό γιατί η είδηση είναι σαν το κύμα… Έρχεται και φεύγει τόσο γρήγορα. Χωρίς καμία προειδοποίηση και δεν ξαναγυρνά ποτέ με την ίδια ένταση, ώσπου να χαθεί εντελώς και να έρθει ένα νέο κύμα, ίσως πιο δυνατό από το προηγούμενο.

¹ Με βάση την τέταρτη αρχή της δημοσιογραφίας οι δημοσιογράφοι πρέπει να είναι ανεξάρτητοι απέναντι εκείνων των οποίων τη δραστηριότητα καλύπτουν. Ωστόσο, οι αρχές είναι προφορικές και υπάρχει περίπτωση να μην τηρούνται πάντα. Στο συγκεκριμένο σημείο, αναφέρομαι στο παράδειγμα της Λίνας Αρεάνη, η οποία πολλές φορές μέσω της προπαγάνδας, αλλά και της θέσης της, προσπάθησε να επηρεάσει όλο τον κόσμο και συνεπώς και τους δημοσιογράφους, για να μιλούν ευνοϊκά για το Μολοχάνθη.

² Σελ.19 -20

³ Σελ71 «Αυτό σας τιμά…για την ύπαρξή του»

⁴ Σελ82 «Στις εφημερίδες,…πια σοβαρά»

⁵ Σελ. 104 «Το έγκλημά του…μορφωμένος άνθρωπος»

⁶ Tom Wolfe, «The New Journalism», Picador, 1973

⁷ Σελ.70-71: «Αφού καθίσανε…Δεν γνωρίζω…»

⁸ Σελ. 81, 97-102 κλπ.

⁹ Σελ 59-65

¹⁰ Σελ 75- 77

¹¹ Σελίδες 89-96

¹² Σελ.125-131  

¹³ Σε αυτό το σημείο, θα ήθελα να διευκρινίσω ότι σέβομαι την καριέρα της κας Αννίτας Πάνια, αν και

δεν ασπάζομαι τις επιλογές της, ωστόσο θεωρώ το παράδειγμα των καλεσμένων που φέρνει στην εκπομπή της κατάλληλο για αυτή την περίσταση.