Οι άγρυπνοι φρουροί των δασών

Αναρωτηθήκατε ποτέ πόσες πυρκαγιές σημειώνονται κάθε χρόνο σε δασικές εκτάσεις ή το πώς  φυλάσσονται οι εκτάσεις αυτές; Οι εθελοντές δασοπροστασίας κατά τη διάρκεια της αντιπυρικής περιόδου, από το Μάιο έως και τα τέλη Οκτωβρίου, είναι οι άγρυπνοι φρουροί των δασών, των πνευμόνων των πόλεων,  με καθημερινές βάρδιες πυροφύλαξης, όπου υπάρχουν πυροφυλάκεια.

«Αισθάνομαι ικανοποίηση ότι κάτι προσφέρω και εγώ . Από εκεί και πέρα όποιος έχει πάει στο πυροφυλάκειο  του ΕΔΑΣΑ στα 1300 μέτρα υψόμετρο  στη Σκίπιζα, μόνο και μόνο να αντικρύσει τη φοβερή θέα , νομίζω ότι ανταμείβεται για όλο τον κόπο και κυρίως για τον λίγο ύπνο που χάνει. Δεν υπάρχει άλλος κόπος. Απλά κάνεις τη βάρδια σου και αντί να κοιμάσαι στο σπίτι σου κοιμάσαι στη φύση», υποστηρίζει  ο Μιχάλης Μουτζίκος, μέλος  του συλλόγου Εθελοντών Δασοπυροπροστασίας Αττικής (ΕΔΑΣΑ).

«Προσφέρω εθελοντικά το χρόνο μου σε κάτι που μου αρέσει πολύ και αυτό είναι το βουνό και στην προκειμένη περίπτωση είναι η Πάρνηθα . Κερδίζω πολλά από αυτό, γιατί προστατεύω κάτι που αγαπάω. Βλέπω την Πάρνηθα να ξαναζωντανεύει .», επισημαίνει η εδώ και 2 χρόνια εθελόντρια του ΕΔΑΣΑ, Χριστίνα Κουρή. Η Χριστίνα συμμετέχει  ενεργά στις πυροφυλάξεις , στην ομάδα δασοπυρόσβεσης, αλλά και  σε άλλες δράσεις του συλλόγου , όπως καθαρισμοί μονοπατιών, δενδροφυτεύσεις κλπ. 

Όλοι οι εθελοντές του ΕΔΑΣΑ είναι καλά προετοιμασμένοι σε περιπτώσεις πυρκαγιάς. Έχουν εκπαιδευτεί από τον ίδιο το σύλλογο σε συνεργασία με την Πυροσβεστική υπηρεσία στη χρήση χάρτη, πυξίδας και ασυρμάτων, αλλά και μέσω της πρακτικής νυκτερινής άσκησης πυροφύλαξης.

«Στην πυροφύλαξη έχουμε την εμπειρία να κοιμόμαστε στο βουνό. Πηγαίνεις σε ένα περιβάλλον όπου η θερμοκρασία ξαφνικά πέφτει στους 10 βαθμούς. Έχει απόλυτο σκοτάδι, απόλυτη ησυχία. Το μοναδικό φως που υπάρχει είναι από το φεγγάρι και τα αστέρια. Ακούς τα ζώα, τα πουλιά το πρωί ή όταν πλησιάζει ο Σεπτέμβριος ακούς τα ελάφια . Αυτό είναι μία βιωματική εμπειρία.», περιγράφει η νεαρή εθελόντρια.

Αν κατά τη διάρκεια της βάρδιας τους εντοπίσουν δείγματα καπνού, αμέσως ειδοποιούν μέσω ειδικού ασυρμάτου την Πυροσβεστική υπηρεσία. Σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης, πάντα υπό τις οδηγίες του εκάστοτε υπεύθυνου του κλιμακίου της Πυροσβεστικής, βοηθούν στην αντιμετώπιση του κινδύνου.

Ωστόσο,  οι πόροι της συντήρησης της εθελοντικής ομάδας είναι λίγοι. Ο Μιχάλης Μουτζίκος αναφέρει χαρακτηριστικά « Η ομάδα συντηρείται κυρίως με προσωπικά μας έξοδα. Ο ΕΔΑΣΑ έχει πολύ καλή συνεργασία με  το φορέα διαχείρισης της Πάρνηθας και με το Δασαρχείο της Πάρνηθας αλλά το κράτος δε μπορώ να πω πως μας παρέχει κάτι. Μόνο η πυροσβεστική που μετέχει στην εκπαίδευσή μας». Αλλά και η Χριστίνα Κουρή θεωρεί ότι τα μέσα που παρέχει το κράτος δεν επαρκούν. «Έχουμε επιχορηγήσεις κυρίως από ιδιώτες και εταιρίες, αλλά ο πρώτος οικονομικός πόρος είναι τα μέλη του, που έχουν μία συνδρομή  ετήσια. Ο Φορέας διαχείρισης Πάρνηθας μέχρι στιγμής κάθε χρόνο προσφέρει κάποια χρήματα για υλικά καύσιμα και συντήρηση του οχήματος που έχουμε. Επίσης συνεργαζόμαστε και με την Πυροσβεστική. Σίγουρα όμως χρειαζόμαστε μεγαλύτερη κρατική ενίσχυση όχι τόσο οικονομική αλλά από την άποψη της προστασίας του εθελοντή. Να γνωρίζει ποια είναι τα δικαιώματά του, να έχει κάποια ασφάλιση, να έχει κάποια προστασία ώστε αν χρειαστεί να φύγει από τη δουλειά του για να εργαστεί στο σύλλογο να έχει κάλυψη και να μην υπάρχει ο κίνδυνος της απόλυσης  ή να χάσει το μισθό του κτλ. Η πυροφύλαξη είναι σοβαρή έλλειψη του κρατικού μηχανισμού».

Η ενίσχυση των εθελοντών που αναφέρει η Χριστίνα Κουρή δεν είναι κάτι το εξωπραγματικό, αλλά εφαρμόζεται σε πολλές χώρες στο εξωτερικό. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η Αυστραλία, όπου οι εθελοντές δασοπυροσβέστες αποτελούν «το αληθινό πνεύμα» της χώρας. Και αυτό αποτελεί πραγματικότητα μιας και στο κάθε τμήμα πυροφύλαξης οι εθελοντές μπορεί να είναι από 30.000 και πάνω. Δικαίως σε αυτόν τον τομέα λοιπόν η χώρα έρχεται παγκοσμίως πρώτη στο θέμα του εθελοντισμού. Μάλιστα οι εθελοντές, ενισχύονται οικονομικά από το κράτος μέσω των φόρων αλλά και μέσω επιδοτήσεων που δικαιούται ο κάθε εθελοντής ξεχωριστά. Επίσης η εκπαίδευσή τους είναι ενισχυμένη και δεν περιορίζεται μόνο σε θέματα πυροφύλαξης αλλά επίσης και σωματικής εκγύμνασης ούτως ώστε ο εθελοντής να ανταποκρίνεται καλύτερα στα καθήκοντά του. Το να είσαι εθελοντής δασοπυροσβέστης πολλές φορές αποτελεί για μερικούς εναρκτήριο βήμα για να αποκτήσουν μία κανονική θέση στο πυροσβεστικό σώμα. Η ψυχική τους δύναμη και γενναιότητα είναι αξιοθαύμαστες. Σε περιπτώσεις πυρκαγιάς, δεν λειτουργούν απλώς επικουρικά, αλλά μάχονται με το ίδιο σθένος που μάχονται οι πυροσβέστες, για να καταστείλουν τη φωτιά. Δε διστάζουν να αγωνιστούν για να προστατέψουν το δάσος  και αρκετές φορές πολλοί γίνονται θύματα αυτής της προσπάθειας.

Δυστυχώς στη χώρα μας το εθελοντικό πνεύμα δεν είναι τόσο ανεπτυγμένο και για αυτό οφείλεται ίσως και η έλλειψη παιδείας αναφορικά με τον εθελοντισμό. Οι εθελοντές είναι λίγοι και καλούνται να ενισχύσουν την πυροσβεστική, εκεί που οι δαπάνες του κράτους είναι μειωμένες λόγω οικονομικής κρίσης. Πιο συγκεκριμένα, από τα 11 εκατομμύρια κατοίκων της χώρας μας, κατά το 2012 σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσιοποίησε το Πυροσβεστικό σώμα, οι εθελοντές δασοπυροσβέστες σε αγροτικές και δασικές εκτάσεις ήταν μόλις 3047. Όσον αφορά, τους πεσόντες στο καθήκον, η λίστα της πυροσβεστικής υπηρεσίας περιλαμβάνει μόνο ένα όνομα. Ο Δημήτριος Καραμολέγκος, μέλος της Εθελοντικής ομάδας Δασοπροστασίας του Δήμου Καισαριανής, σε ηλικία 20 ετών , έχασε τη ζωή του στις 22 Ιουλίου 1998 μαζί με τους Αρχιπυροσβέστες Δ. Μαλούκο και Θ. Μαυραειδή και τον Πυροσβέστη Α. Διαβολή, κατά την κατάσβεση δασικής πυρκαγιάς στην περιοχή του Καρέα.

Κατά το 2012, η Στατιστική Υπηρεσία έχει καταγράψει 10476 αγροτικές και δασικές πυρκαγές ενώ το σύνολο των ζημιών αγγίζει τα 500.406 στρέμματα, αριθμοί που αναμένεται να αυξηθούν κατά το 2013 λόγω έλλειψης των απαραίτητων κρατικών πόρων. Τα δάση είναι ιδιαίτερης σημασίας για όλους μας. Αποτελούν το περιβάλλον μας, κύρια πηγή καθαρού αέρα και οφείλουμε να τα προστατεύουμε. Χωρίς αυτά, το πρόβλημα που μπορεί να δημιουργηθεί στην ισορροπία όλου του οικοσυστήματος είναι τεράστιο. Οι εθελοντές αποτελούν πηγή ζωής και αναζωογόνησης των δασών σε μία εποχή που η ίδια η ανθρώπινη φύση τα καταστρέφει. Η προστασία τους είναι χρέος όλων μας. Άλλωστε ο Καζαντζάκης αναφέρει στην «Ασκητική» : «Ν’ αγαπάς την ευθύνη. Να λες: Εγώ μονάχος έχω χρέος να σώσω τη γη. Αν δεν σωθεί εγώ φταίω».