Ο Σταμάτης Πάρχας μιλά για τις "Μικρές Εκδόσεις"

Ένας νέος φορέας, οι «Μικρές εκδόσεις», δραστηριοποιείται στις εκδόσεις  λόγου, μουσικής, θεάτρου, εικόνας, στιγμιοτύπων έκφρασης εδώ και ένα χρόνο περίπου, επενδύοντας στον πολιτισμό, σε μέρες που η οικονομική κρίση λειτουργεί ως τροχοπέδη στην ανάπτυξή του. Ο Σταμάτης Πάρχας, ιδρυτής και εμπνευστής των «Μικρών εκδόσεων», μας παρουσιάζει την ιστορία τους, μας μιλά για την ψηφιακή εποχή και τη δική του ενασχόληση με την εκδοτική δραστηριότητα.


-Κύριε Πάρχα, θα μπορούσατε να μας παρουσιάσετε τις «μικρές εκδόσεις»;
Σ.Π.: Οι «Μικρές εκδόσεις» είναι ένας νέος εκδοτικός οίκος, που έχει σκοπό να εκδίδει βιβλία, έντυπα και ηλεκτρονικά, βιβλία ποίησης, λογοτεχνίας, θεάτρου, αναλυτικού λόγου, εικαστικών, βιβλία μουσικής. Θα εκδώσουμε και μουσική σε ήχους, σε δισκάκια, ως αρχεία διαθέσιμα από το διαδίκτυο... Έχουμε αγάπη πολλή για τον λόγο, για τα εικαστικά, για τη μουσική. Έχουμε αγάπη για τον πολιτισμό και πιστεύουμε ότι ο πολιτισμός έχει νόημα πάντοτε, έχει πολύ μεγάλο νόημα και σήμερα. Είμαστε μία ανοιχτή ομάδα, επιθυμούμε να επικοινωνούμε με όλους, δημιουργούς, αναγνώστες, ακροατές. Να είμαστε ενεργοί, να υποδεχόμαστε, αλλά και να καλούμε τα έργα.
-Γιατί «Μικρές εκδόσεις»; Το όνομα πώς προέκυψε;
Σ.Π.: Ψάχναμε για όνομα. Πρώτα έπαιξα με το μορφικό σχήμα. Καθόμουν στη βεράντα μου κι έβλεπα διαγώνια το δάσος Συγγρού. Αναρωτήθηκα, γιατί «εκδόσεις νύχτα, εκδόσεις πρόσωπα, εκδόσεις τάδε» και όχι με ένα επίθετο μπροστά; «δασικές εκδόσεις»; Ύστερα ήρθε το «μικρές εκδόσεις», θέλουμε να είμαστε μικροί, χειροτεχνικοί, με προσωπικές σχέσεις, σε κλίμακα προσώπων, να μην παραστήσουμε ποτέ ότι είμαστε κάτι παραπάνω από αυτά που εκδίδουμε και αυτά που εκδίδουμε να είναι η έκφραση ανθρώπων που θέλουν να κοιτάζουν στα μάτια τους αναγνώστες.
-Είναι πολύ δύσκολο να κοιτάζει κάποιος τους αναγνώστες στα μάτια; Θεωρείτε ότι το αναγνωστικό κοινό σήμερα είναι συνειδητοποιημένο για την κατάσταση που επικρατεί στους εκδοτικούς οίκους;
Σ.Π.: Δεν έχει μεγάλη σημασία να ασχοληθούμε πολύ με τα «των οίκων» μας. Ο αναγνώστης κάποια στιγμή στην ησυχία του σπιτιού του, μιας παραλίας, ενός τρένου, ενός καφέ θα ακουμπήσει στις παλάμες του ένα βιβλίο και θα αφεθεί στον διάλογο με τον συγγραφέα. Εκείνη είναι η στιγμή που όλοι προσδοκάμε να διευκολύνουμε, αν το βιβλίο είναι καλοφτιαγμένο και ο δημιουργός είχε κάτι να επικοινωνήσει άξιο λόγου, το βιβλίο λειτουργεί. Τότε κοιτάμε τον αναγνώστη στα μάτια. Εμείς δεν πρέπει να είμαστε πρωταγωνιστές, είμαστε οι ισότιμοι υπηρέτες της διαδικασίας παραγωγής του βιβλίου.
-Πώς προέκυψε η ενασχόλησή σας με την εκδοτική δραστηριότητα;
Σ.Π.: Ήμουν και είμαι σε επαφή με διαδικτυακές ομάδες φιλότεχνων. Η τέχνη πιστεύω ότι αποτελεί μία καθημερινή έκφραση που χρωματίζει τα πάντα στη ζωή μας. Ο πολιτισμός είναι ζωτική ανάγκη, ιδίως όταν η κοινωνία βρίσκεται σε αδιέξοδα. Συζητήσαμε για την έκδοση ενός συλλογικού βιβλίου, εξ ού και προέκυψε το πρώτο μας βιβλίο, CRAFTbook II - ετερότητα, της διαδικτυακής ομάδας craft, μια ματιά στην ετερότητα από 91 διαφορετικά - έτερα πρόσωπα. Με αφορμή αυτό, εγώ, ως άνθρωπος που μου αρέσει το γράψιμο, θέλησα να στήσω μία εκδοτική οντότητα που να κοιτάζει τη διαδικασία της έκδοσης από τη μεριά του δημιουργού και του αναγνώστη. Να κάνουμε την «επαγγελματική λάτζα» για ανθρώπους και έργα που εκτιμάμε.
-Ποια η άποψή σας για το ηλεκτρονικό βιβλίο, δεδομένου ότι είμαστε σε μία άκρως ψηφιακή εποχή;
Σ.Π.: Πιθανότατα έχει σοβαρό μέλλον. Το περιεχόμενο διαπερνά τις μορφές. Υπάρχει και η πλήρης διαδικτυακή έκδοση. Το χάρτινο βιβλίο έχει μία αισθητική, το υλικό παίζει ιστορικό ρόλο. Η απλότητα του μέσου έχει επίσης κάτι να πει, η μη εξάρτηση από ρεύμα κλπ. Προσωπικά μου αρέσουν και οι δύο τρόποι. Τα βιβλία που εκδίδουμε τα διαβάζω στην οθόνη. Μόλις τα πιάσω στα χέρια μου σε χάρτινη μορφή, τα ξαναδιαβάζω. Κανένα μέσον δεν κυριαρχεί, όλα είναι για να τα αξιοποιούμε εμείς. Ο κάθε αναγνώστης θα επιλέξει. Και ο κάθε δημιουργός βέβαια. Πολλές φορές ο περιορισμός που φαινομενικά θέτει η εκτύπωση λειτουργεί πάντως λυτρωτικά, δημιουργεί συμβολικά το ξεχωριστό από υπολογιστές κλπ αντικείμενο που αποτελεί την πηγή της πληροφορίας - αφήγησης - γνώσης. Ειδικά όσο αναπτύσσεται η πληροφορική, χρειάζονται και άλλοι ισόρροποι πόλοι.
-Ωστόσο η έντυπη μορφή δεν έχει διαφορετική αίγλη; Η ψηφιακή μορφή υποβιβάζει το έργο;
Σ.Π.: Όχι. Η μορφή είναι ανεξάρτητο «υλικό» από το περιεχόμενο.  Έχουν άλλες ιδιότητες οι διαφορετικές μορφές. Είναι χαζό να ιεραρχούμε οι άνθρωποι τα μέσα που δημιουργούμε οι ίδιοι για να μας υπηρετούν. Να θυμόμαστε ότι ο λόγος είναι επικατασκευή του ανθρώπινου είδους και ότι υπήρξε πρωταρχικά προφορικός. Ο γραπτός λόγος και η απεικόνιση απέκτησαν δική τους ζωή και σημασία. Το μέσο το συγκεκριμένο δεν μπορεί παρά να δημιουργεί απλώς κάποια μερική προτίμηση.
-Αυτή τη στιγμή μέσω των Μικρών Εκδόσεων έχετε κυκλοφορήσει ήδη 3 βιβλία.
Σ.Π.: Το CRAFTbook II – ετερότητα, μία συλλογική έκδοση της διαδικτυακής (facebook) ομάδας CRAFT, με θέμα την ετερότητα. Η προσπάθεια οριοθέτησης του σεβασμού και της δημιουργικής συνύπαρξης των ανθρώπων, μέσα από τα μάτια, τα πεζά, την ποίηση, τη ζωγραφική, τη φωτογραφία 91 προσώπων. Ενενήντα μία διαφορετικές ματιές στη διαφορετικότητα και την ανάγκη μας να συνυπάρχουμε και να συνδημιουργούμε ζωή. Το δεύτερο βιβλίο είναι οι Οθόνες. Πρόκειται για την επανέκδοση μιας συλλογής  μου, που βγήκε πολύ πρόχειρα την δεκαετία του 1980, πιστή στο τότε περιεχόμενο, με νέα γλωσσική επιμέλεια και εικαστικό στήσιμο. Το βιβλίο εκδίδεται για ιστορικούς λόγους, αλλά και για να λειτουργήσει ως ποίηση σήμερα. Τώρα βγήκε και σε έντυπη μορφή. Και το τρίτο βιβλίο είναι ο φιμωμένος θυμός, μία νουβέλα της Γιάννας Λάμπρου που διερευνά την αντοχή της προσωπικότητας, της αυτοσυνείδησης ανάμεσα σε μία κοινωνία που στηρίζεται στην εξουσία, στη νόρμα, στην υποταγή, στην συμφεροντολόγο συμβατικότητα και στη μνήμη της προσωπικής ιδιαιτερότητας, επιθυμίας, πρωτοβουλίας.
-Όπως ήδη αναφέρθηκε, έχετε γράψει την ποιητική συλλογή "Οθόνες". Ποια η σημασία των εικόνων;
Σ.Π.: Εικόνες είναι και οι εικαστικές και οι του λόγου και οι του ήχου. Οι εικόνες είναι στιγμιότυπα, είναι στιγμές. Οι οθόνες είναι το δημόσιο πεδίο όπου προβάλλονται. Οθόνη μπορεί να είναι κάθε σημείο έκφρασης.

-Οπότε θα μπορούσαμε να πούμε ότι οι οθόνες αποτελούν ένα σύμβολο, ένα παράθυρο στον κόσμο;
Σ.Π.: Όχι παράθυρο, είναι το σημείο προβολής. Ο κόσμος είναι παντού, και στην οθόνη και όπου αλλού.
-Οι «οθόνες» είναι ένα εκδοτικό εγχείρημα της δεκαετίας του 1980, που επανατυπώθηκε πρόσφατα. Έχει διαχρονική χροιά;
Σ.Π.: Είναι ποιήματα, άρα το ελπίζω.
-Όσον αφορά την εκδοτική σας δραστηριότητα, με ποια διαδικασία επιλέγετε τα βιβλία που θα κυκλοφορήσετε;
Σ.Π.: Στην αρχή σχετικά τυχαία, βάσει των ανθρώπων που έτυχε να συναναστρέφομαι. Τώρα έρχονται ήδη προτάσεις, ιδέες από φίλους, γνωστούς, είτε για δικά τους δημιουργήματα, είτε για άλλα. Προσωπικά δεν διαβάζω πολύ, παράξενο για εκδότη, ξέρω. Το κριτήριό μου προσπαθώ να είναι να έχει το βιβλίο ειλικρίνεια και λόγο ύπαρξης, να επικοινωνεί κάτι ευδιάκριτο και σημαντικό για κάποιους ανθρώπους, μου αρέσει η ιδέα να εκδώσω βιβλία που δεν μου αρέσει προσωπικά απαραίτητα να διαβάζω, αλλά που αρέσει σε ανθρώπους που εκτιμώ. Η εκτίμηση στο πρόσωπο του δημιουργού είναι ιδιαίτερα επιθυμητή, προφανώς. Η αυθαιρεσία των κριτηρίων μου είναι κάποια στιγμή αναπόφευκτη, είμαι λάτρης του υποκειμενισμού.
φιμωμένος θυμός της Γ.Λάμπρου είναι το τελευταίο σας εκδοτικό εγχείρημα. Τι σας κέντρισε το ενδιαφέρον σε αυτό το βιβλίο;
Σ.Π.: Στην πραγματικότητα βγήκε μαζί με τις Οθόνες. Είναι μια πιο απαισιόδοξη ματιά στις ανθρώπινες σχέσεις από ό,τι θα έκανα εγώ. Έχει όμως την πλήρη στήριξη της συγγραφέως του, την εκφράζει απόλυτα. Εϊναι πολύ καλογραμμένο βιβλίο και πολύ οξυδερκές, όπως τα περισσότερα απαισιόδοξα καλογραμμένα.
-Αν δεν κάνω λάθος αναφέρατε ότι θα εκδώσετε και μουσικά έργα.
Σ.Π.: Ναι, το συζητάω μα κάποιους συνθέτες, να γίνει ένα τμήμα έκδοσης παρτιτουρών σύγχρονης μουσικής. Πιθανόν και ηχητικού υλικού. Υπό συζήτηση ακόμη. Πιστεύω ότι οι εκδόσεις πρέπει να παίζουν και καταγραφικό ρόλο.
-Παράλληλα  είστε λάτρης της σύγχρονης, αλλά και της κλασικής μουσικής, πράγμα που αποτυπώνεται και μέσω των εκπομπών σας στο αυτοδιαχειριζόμενο Μεταδεύτερο.
Σ.Π.:Γενικά ακούω πολλή μουσική, παίζει αρκετά σημαντικό ρόλο στη ζωή μου. Το μετα-δεύτερο είναι ένα ιδιαίτερα αφοσιωμένο στον πολιτισμό ραδιόφωνο. Εκεί η δική μου εκπομπή προσπαθεί ακριβώς να γεφυρώσει την έννοια του διαχωρισμού της μουσικής. Από κάποιους ρεμπέτες, πολλούς ροκάδες, τον δικό μας Μάνο Χατζιδάκι, τον Παύλο Σιδηρόπουλο, οι περισσότεροι μουσικοί έχουν γλυκοκοιτάξει τις πιο παλιές μουσικές και εκφραστεί μέσα από νέες. Έτσι κι αλλιώς, η μουσική είναι ένα παιχνίδι ηχητικού lego που παίζει με τις σκέψεις μας.
 -Ποια είναι τα επόμενα επαγγελματικά σας σχέδια;
Σ.Π.: Ετοιμάζουμε τώρα δύο βιβλία ποίησης και μία ιστορική μυθιστορηματική αφήγηση. Και έχουμε και άλλα σχέδια. Σύντομα θα σας στείλουμε ειδήσεις πιο συγκεκριμένες. Στο μεταξύ έχουμε παρουσιάσεις των μέχρι τώρα βιβλίων μας την Τετάρτη 10 Φεβρουαρίου στις 7 μ.μ. στο βιβλιοπωλείο σπόρος στην Κηφισιά, Δροσίνη 7 και στις 17 Φεβρουαρίου στις 8 μ.μ. στη Λάρισα στο Χατζηγιάννειο Δημοτικό Πνευματικό Κέντρο.

Σχόλια