Ανέστης Θεοδώρου: «Η θετική και τεχνική εκπαίδευση στην Ελλάδα έχει πολλά αδύνατα σημεία...»

Μόλις μερικές εβδομάδες πριν την επίσημη έναρξη της νέας σχολικής χρονιάς, η Ένωση Ελλήνων Φυσικών (Ε.Ε.Φ. ) φέρνει στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος των μαθητών του  γυμνασίου και του λυκείου την επιστημονική έρευνα μέσα από ένα ιδιαίτερο Θερινό Σχολείο. Ο λόγος για το Θερινό Σχολείο Φυσικής, που ως θεσμός φέτος το καλοκαίρι συμπληρώνει δέκα χρόνια επιτυχούς ύπαρξης. Μέχρι και το 2016, σε συνεργασία με τους εκάστοτε τοπικούς φορείς, η Ένωση Ελλήνων Φυσικών έχει διοργανώσει πάνω από εξήντα πέντε θερινά σχολεία ανά την Ελλάδα, μέσω των οποίων οι μαθητές εισάγονται στον κόσμο της φυσικής κυρίως ως επιστήμης και δευτερευόντως ως μαθήματος. 

Το 2016, το Θερινό Σχολείο Φυσικής διοργανώθηκε για πρώτη φορά στην περιοχή της Βόρειας Εύβοιας και πιο συγκεκριμένα στο Νέο Πύργο. Φέτος, το Θερινό Σχολείο Φυσικής της Ε.Ε.Φ., με την αρωγή του Δήμου Ιστιαίας – Αιδηψού,  θα φιλοξενηθεί στην περιοχή της Αιδηψού από τις 25 έως και τις 29 Αυγούστου, ενώ αναμένεται να προσελκύσει ακόμα περισσότερους μαθητές.

Λίγα μόλις εικοσιτετράωρα πριν την επίσημη έναρξη του Θερινού Σχολείου Φυσικής, συνομιλήσαμε με το χημικό και συγγραφέα Ανέστη Θεοδώρου, για τη σημασία ενός τέτοιου είδους θεσμού και την προαγωγή της επιστημονικής γνώσης στην περιφέρεια εν καιρώ κρίσης

Συνέντευξη του χημικού και συγγραφέα Ανέστη Θεοδώρου στη Ράνια Παπαδοπούλου

-Πώς προέκυψε η  "ιδέα" για την υλοποίηση του θερινού σχολείου Φυσικής στην περιοχή σας;

Α.Θ.: Λόγω της επαγγελματικής μου δραστηριότητας ως φροντιστής, πάντα μου κέντριζαν το ενδιαφέρον δράσεις ανάλογες με αυτές του θερινού σχολείου. Διαπίστωνα όμως ότι η υλοποίηση μιας τέτοιας διοργάνωσης απαιτούσε γνωριμίες που εγώ τουλάχιστο, δεν είχα. Όμως τα δύο τελευταία χρόνια που ασχολούμαι με το εκπαιδευτικό βοήθημα, ως συγγραφέας,  ήρθα σε επαφή με αρκετά μεγάλο αριθμό ανθρώπων του χώρου της εκπαίδευσης. Μια τέτοια επαφή ήταν και η γνωριμία μου με τον Αντιπρόεδρο της Ένωσης Ελλήνων Φυσικών, κ. Φιλντίση Παναγιώτη, ο οποίος μου πρότεινε την διοργάνωση ενός θερινού σχολείου Φυσικής στην Ιστιαία. Φυσικά ενθουσιάστηκα και την υλοποίησή του, την ανέλαβε ο Δήμος Ιστιαίας – Αιδηψού, μετά από πρόταση μου στην Δήμαρχο κ. Ευσταθίου Λίνα. Η απάντηση της Δημάρχου ήταν άμεση αφού γνώριζε τα οφέλη που θα αποκόμιζαν  οι μαθητές του τόπου μας. 

-Για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά η περιοχή της Εύβοιας και στην προκειμένη ο δήμος Ιστιαίας - Αιδηψού θα φιλοξενήσει το Θερινό Σχολείο Φυσικής, που διοργανώνει σε διάφορες πόλεις  της Ελλάδας η Ένωση Ελλήνων Φυσικών. Ποια τα οφέλη ενός θερινού σχολείου για τους μαθητές;

Α.Θ.: Τα θερινά σχολεία έχουν πραγματικά μόνο οφέλη για τους μαθητές. Πρώτ’ απ’ όλα,   τους δίνεται η δυνατότητα, στην περίοδο των διακοπών τους, να μυηθούν στον υπέροχο κόσμο των επιτευγμάτων της Φυσικής, και γενικότερα των θετικών επιστημών, με τη βοήθεια καθηγητών Πανεπιστημίου και άλλων  διακεκριμένων επιστημόνων από όλη τη χώρα. Έπειτα, με τη συμμετοχή μαθητών από διάφορα σχολεία της χώρας, τα παιδιά έχουν την ευκαιρία ανάπτυξης φιλικών δεσμών μεταξύ τους, καθώς όλα διαθέτουν αγάπη για την επιστήμη και επιθυμία για εξωστρέφεια και  ανταλλαγή απόψεων και αναζητήσεων. Επιπλέον, μέσω των θερινών σχολείων, και η ελληνική ακαδημαϊκή κοινότητα κάνει βήματα εξωστρέφειας. Έτσι,  θερινά σχολεία, όπως αυτά της Ένωσης Ελλήνων Φυσικών, αποτελούν έναν ιδιότυπο , ακαδημαϊκό «τουρισμό» με πολλαπλά οφέλη για τα μέρη που πραγματοποιούνται και γενικότερα για την Ελλάδα. Ας μην ξεχνάμε ότι  “summer schools” πραγματοποιούνται στην υπόλοιπη Ευρώπη αρκετά χρόνια τώρα και έχουν αποκτήσει την έννοια του θεσμού. 

Δ.Νάκος, Φυσικός-ΕΚΦΕ Λάρισας.

-Ποιος είναι ο στόχος του θερινού σχολείου μέσα από αυτό τον κύκλο μαθημάτων;

Α.Θ.: Στόχος του θερινού σχολείου είναι να εισαχθούν οι συμμετέχοντες μαθητές στον μαγικό κόσμο των επιτευγμάτων και ανακαλύψεων της επιστήμης της Φυσικής, τα οποία αλλάζουν άρδην τη ζωή του ανθρώπου σε όλες της τις εκφάνσεις, επηρεάζοντας πολλές άλλες επιστήμες.  Επιδίωξή του είναι οι μαθητές να μπορούν να μελετούν και να αξιολογούν, χρησιμοποιώντας  την επιστημονική γνώση, τα δεδομένα που έχουν συλλέξει από την παρατήρηση και την πειραματική διαδικασία.  Ουσιαστικά, στα θερινά σχολεία Φυσικής  γίνεται  μια προσπάθεια για την αναβάθμιση του μαθήματος, ιδιαίτερα όσον αφορά στον πειραματικό του χαρακτήρα, και την επαφή των μαθητών  με τη Σύγχρονη Φυσική. Θα έλεγα ότι απώτερος σκοπός  ενός  Θερινού σχολείου Φυσικής  είναι να αγαπήσουν οι μαθητές  γενικότερα τις Φυσικές Επιστήμες.

-Τι δραστηριότητες περιλαμβάνει  το πρόγραμμα του θερινού σχολείου και σε ποιους απευθύνεται;

Α.Θ.: Το πρόγραμμα του Σχολείου αποτελείται από 2 διαλέξεις καθημερινά (9:30-11:00:Πρωι-νή Διάλεξη, 11.30 – 13:00  : Μεσημεριανή διάλεξη), οι οποίες πραγματοποιούνται με τη συμμετοχή πανεπιστημιακών δασκάλων, ενώ το απόγευμα γίνονται πειραματικές δραστηριότητες, δηλαδή μια σειρά πειραμάτων που σκοπό  έχουν να εισαγάγουν τον μαθητή στην πειραματική μέθοδο απόκτησης και ελέγχου της γνώσης.   Τα θερινά σχολεία της Ε.Ε.Φ. απευθύνονται σε απόφοιτους της Β΄ και Γ΄ τάξης Γυμνασίου και  Α^’ και Β^’ τάξης Λυκείου. 

-Όπως αναφέρει και το δελτίο τύπου ‘’Στα θερινά σχολεία περιλαμβάνεται ειδική ενότητα «Πολιτισμός και Μνημεία»…’’ με επισκέψεις σε αρχαιολογικούς  χώρους. Αυτό θα ισχύσει και για την περιοχή της Ιστιαίας;

Α.Θ.: Οι διοργανωτές, δηλαδή ο Δήμος Ιστιαίας – Αιδηψού και η Ένωση Ελλήνων Φυσικών, αποφάσισαν ότι στο φετινό θερινό σχολείο, εκτός των διαλέξεων και των πειραμάτων, οι μαθητές θα έχουν τη δυνατότητα να γνωρίσουν κάποια χαρακτηριστικά μέρη του τόπου μας. Συγκεκριμένα, θα πραγματοποιηθούν επισκέψεις στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας της Ιστιαίας, στον υδροβιότοπο στα Κανατάδικα,  στον Πύργο Δροσίνη στις Γούβες και φυσικά στις Ιαματικές Πηγές της Αιδηψού.

Μ.Λαγού - Α.Σαρηγιάννης-

-Ποια η σημασία του θερινού σχολείου για τους μαθητές - εν δυνάμει μελλοντικούς επιστήμονες της κάθε περιοχής;

Α.Θ.: Θα πρέπει να ξεκαθαρίσουμε  ότι το περιεχόμενο της «διαδραστικής διδασκαλίας» του θερινού σχολείου  δεν υποκαθιστά την ύλη του μαθήματος που διδάσκεται στις επίσημες βαθμίδες της ελληνικής εκπαίδευσης, αλλά επεκτείνει το ενδιαφέρον των μαθητών σε αντικείμενα γνώσης άγνωστα προς αυτούς. Τα προγράμματα των θερινών σχολείων Φυσικής έχουν επιλεγεί με ειδικά κριτήρια  και έχουν σχεδιαστεί προσεκτικά ώστε να παρέχουν στους μαθητές μας μία ευεργετική, τόσο γνωστικά όσο και συναισθηματικά, καλοκαιρινή εμπειρία. Η επαφή των μαθητών με τους Πανεπιστημιακούς δασκάλους και  τα πειράματα τους δίνει μια γεύση «Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης», τους δημιουργεί κίνητρα για μάθηση και τους εισάγει σε ανώτερα επίπεδα επιστημονικής αναζήτησης. Πολλοί μαθητές ανακαλύπτουν ότι τους γοητεύουν οι φυσικές επιστήμες και αποφασίζουν να ακολουθήσουν ανάλογες σπουδές.  

-Κατά τη γνώμη σας, οι επαρχιακές πόλεις είναι "αδικημένες", όσον αφορά τη διοργάνωση τέτοιων θεσμών, όπως το Θερινό Σχολείο Φυσικής;

Α.Θ.: Πραγματικά, για λόγους μάλλον πρακτικούς, και παρόλο που η αποκέντρωση, σε όλους τους τομείς, ήταν πάντα βασικό αίτημα στη χώρα μας, προτιμώνται συνήθως οι μεγαλουπόλεις. Η περιοχή μας όμως δεν υστερεί ούτε σε φυσικές ομορφιές ούτε σε έργα ιστορίας και πολιτισμού. Είναι καιρός λοιπόν να τα αναδείξουμε, συνδυάζοντας το ευχάριστο με το ωφέλιμο.

-Σε τι συμπεράσματα καταλήξατε, μετά το πέρας της πρώτης διοργάνωσης του θερινού σχολείου στην περιοχή πέρυσι το καλοκαίρι;

Α.Θ.: Λόγω της μεγάλης συμμετοχής  και του ενδιαφέροντος των μαθητών της περιοχής μας, καταλήγω στο συμπέρασμα ότι υπάρχει ανάγκη υλοποίησης  δράσεων ανάλογων με αυτή του θερινού σχολείου. Για το λόγο αυτό  οι αρμόδιοι φορείς του τόπου μας, θα πρέπει να ενεργοποιηθούν προς αυτή την κατεύθυνση. Αξίζει να σημειώσω ότι φέτος υπάρχει αρκετά μεγάλη «ζήτηση» για παρακολούθηση του θερινού σχολείου τόσο από μαθητές του τόπου μας όσο και από την υπόλοιπη Ελλάδα.  Για τον  λόγο αυτό το φετινό θερινό σχολείο έχει μεγαλύτερη διάρκεια καθώς και εμπλουτισμένο πρόγραμμα, σε σχέση με το αντίστοιχο περσινό. 

-Και πού μπορεί να απευθυνθεί κάποιος μαθητής ούτως ώστε να συμμετέχει στο Θερινό Σχολείο Φυσικής;

Α.Θ.: Οι μαθητές μπορούν να απευθυνθούν στη Γραμματεία της Ε.Ε.Φ  στο τηλέφωνο 2103635701 ή προσωπικά σε εμένα στο τηλέφωνο 6972531296. Για το πρόγραμμα μπορούν να ενημερωθούν στην προσωπική μου σελίδα στο Facebook.

-Είστε εκπαιδευτικός εδώ  και πολλά χρόνια. Θεωρείτε ότι το εκπαιδευτικό μας σύστημα, μπορεί να ωθήσει τους μαθητές να ασχοληθούν σε επιστημονικό επίπεδο με τις θετικές επιστήμες;

Α.Θ.: Ας  μην ανοίξουμε τον ασκό του Αιόλου… Η θετική και τεχνική εκπαίδευση στην Ελλάδα έχει πολλά αδύνατα σημεία και η κρατική μέριμνα γι’ αυτήν δεν είναι πάντα ικανοποιητική. Ωστόσο, χάρη στην επιστημοσύνη και την ευσυνειδησία πολλών εκ/κών, την αγάπη των παιδιών για μάθηση  και την υποστήριξη που βρίσκουν σ’ αυτή τους την προσπάθεια από την οικογένειά τους, αλλά και τις πρωτοβουλίες φορέων, όπως αυτή της Ε.Ε.Φ, καμαρώνουμε σπουδαίους επιστήμονες.

Ν.Πύργος 2016, Θερινό Σχολείο Φυσικής

- Σε λίγες ώρες αναμένεται να ανακοινωθούν οι Βάσεις των σχολών και να κριθεί το μέλλον πολλών υποψηφίων. Ποια είναι η πρόβλεψή σας ;

Α.Θ.: Με απόλυτο σεβασμό στην αγωνία των υποψηφίων, θα αναφέρω μόνο σκέψεις και εκτιμήσεις  (όχι προβλέψεις), οι οποίες στηρίζονται σε αριθμητικά και στατιστικά δεδομένα που έχουν ανακοινωθεί από το Υπουργείο Παιδείας. Συγκεκριμένα, στο 1ο επιστημονικό πεδίο (ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ, ΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ       ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ) αναμένεται αύξηση των βάσεων, για παράδειγμα στις Νομικές Σχολές  η αύξηση πιστεύω ότι θα είναι πάνω από 100 μόρια. Στο 2ο επιστημονικό πεδίο (ΘΕΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ) οι βάσεις θα πέσουν, κυρίως στις υψηλόβαθμες σχολές, ενώ αναμένεται αύξηση στα τμήματα Χημείας. Στο 3ο επιστημονικό πεδίο (ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΖΩΗΣ) φέτος υπάρχει μια δυσκολία στην εκτίμηση, παρόλα αυτά θεωρώ ότι οι Ιατρικές σχολές θα κυμανθούν κοντά στις περσινές βάσεις με τάσεις για μικρή άνοδο. Στο 4ο επιστημονικό πεδίο (ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ) αναμένουμε σημαντική αύξηση ειδικά στα Παιδαγωγικά τμήματα, ενώ στο 5ο επιστημονικό πεδίο (ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ) αναμένουμε σημαντική έως και μεγάλη μείωση των βάσεων στο σύνολο των σχολών. 

-Πιστεύετε ότι μέσω του ισχύοντος εκπαιδευτικού συστήματος, οι μαθητές μπορούν να αποφασίσουν – ανακαλύψουν με τι θα ήθελαν να ασχοληθούν; (Ναι ή Όχι και ποια θα ήταν για εσάς η ιδανικότερη λύση)

Α.Θ.: Δε φταίει μόνο το εκπαιδευτικό σύστημα για τη δυσκολία των περισσότερων παιδιών να αποφασίσουν εγκαίρως ποιο επάγγελμα τους ταιριάζει, αλλά και η νοοτροπία των γονιών   να τα δουν συγκεκριμένους επιστήμονες και η περιορισμένη αγορά εργασίας και πολλά ακόμα… Το ελληνικό σχολείο παρέχει δυνατότητες στα παιδιά να εξερευνήσουν διάφορους επαγγελματικούς χώρους, αλλά αυτό γίνεται αρκετά τυποποιημένα, με μεθόδους που τα κουράζουν, τα εξαντλούν ή τα απογοητεύουν. Σίγουρα, αν δοθεί έμφαση σε βιωματικούς τρόπους μάθησης, μέσα από πειράματα, έρευνες,  δρώμενα, έμπρακτη συμμετοχή των  μαθητών στην ανακάλυψη της γνώσης, σε όλη τη διάρκεια της πρωτοβάθμιας  και δευτεροβάθμιας εκ/σης ,  τότε οι  μαθητές θα βοηθηθούν περισσότερο να αντιληφθούν τι τους ταιριάζει καλύτερα.

-Κλείνοντας τη συζήτησή μας, ποιο είναι το μήνυμα που θα θέλατε να μεταδώσετε στους μαθητές σας;

Α.Θ.: Οι μαθητές σήμερα, στην εποχή της τεχνολογίας και των συνεχών αλλαγών, θα πρέπει να εντάξουν στην καθημερινότητά τους την έρευνα και να μην περιοριστούν μόνο στη σχολική γνώση. Κατά τη γνώμη μου, πρέπει να θέσουν στη ζωή τους ως στόχο την διαρκή αναζήτηση και εκπαίδευση, ώστε να  αποκτήσουν εφόδια για την ενεργό συμμετοχή τους στην κοινωνία και την απρόσκοπτη ένταξή τους  σε μια μεταβαλλόμενη αγορά εργασίας.

Το πρόγραμμα του Θερινού Σχολείου Φυσικής στο Δήμο Ιστιαίας - Αιδηψού